Bạn đã hiểu về thiền?

Bạn đã tham gia CLB DSNL được một thời gian, có thể mới vài tháng, có thể được 1 năm, cũng có thể lâu hơn. Bạn đã học được những bài thiền cơ bản. Liệu bạn đã thực sự hiểu về thiền? Hy vọng bài viết dưới đây mang lại thêm sự hiểu biết về thiền. Người viết bài thuộc môn thiền Vipassana (Thiền Minh Sát), tuy nhiên những gì được trình bày dưới đây rất hữu ích cho những người luyện tập thiền nói chung và môn Thiền Thu Lửa Tam Muội nói riêng. 

QUAN ĐIỂM SAI LẦM VỀ THIỀN

Có rất nhiều những hiểu lầm về Thiền, tuy nhiên chúng tôi liệt kê ra đây 1 số hiểu lầm thông thường nhất:

1. Thiền chỉ là một phương pháp nghỉ ngơi?

Nghỉ ngơi, thư giãn là 1 phần của thiền tập, nhưng trong thiền quán Vipassana, chúng ta còn nhắm đến một mục tiêu khác cao thượng hơn vì nó hướng đến một mục tiêu khác: sự tỉnh giác. Sự tập trung và nghỉ ngơi chỉ là những yếu tố đi kèm theo sự tỉnh giác mà thôi. Thiền quán Vipassana nhắm đến một mục tiêu duy nhất là làm thanh tịnh và chuyển hóa cuộc sống hằng ngày của ta.

2. Thiền là đi vào một trạng thái xuất thần?

Chúng ta sẽ hiểu được mình một cách rõ rệt hơn và chính xác hơn. Nếu như trong khi ngồi thiền mà bạn cảm thấy mình trở nên không còn hay biết gì nữa, thì lúc đó không phải là thiền Vipassana.

3. Thiền là huyền bí không thể hiểu được?

Thiền có liên quan đến những mức độ tâm thức sâu kín hơn những tư tưởng bình thường của ta. Vì vậy, có một số kinh nghiệm trong thiền tập chúng ta không thể nào giải thích bằng lời được. Nhưng điều ấy không có nghĩa rằng thiền là một cái gì đó huyền bí không thể hiểu được

4. Mục đích của thiền là đạt thần thông?

Không phải vậy! Mục đích của thiền là để phát triển sự tỉnh giác. Biết được tương lai hoặc đọc được ý nghĩ của kẻ khác không phải là mục đích của thiền.

5. Thiền rất nguy hiểm và nên tránh xa?

Nếu ta thực hành đúng, thiền tập là một tiến trình rất từ tốn và nhẹ nhàng. Cứ thực hành thong thả, sự tiến triển và chuyển hóa sẽ xảy ra một cách rất tự nhiên. Không nên thúc bách bất cứ điều gì. Và sau này, khi bạn đã sẵn sàng, dưới sự hướng dẫn và tuệ giác của một vị thầy có khả năng, bạn có thể gia tăng tốc độ tiến triển của mình bằng cách tham dự những khóa thiền nghiêm túc nhiều ngày hơn. Nhưng trong giai đoạn đầu, bạn hãy thực hành cho thoải mái. Từ tốn và kiên nhẫn mà thực tập, mọi việc sẽ tốt đẹp.

6. Thiền chỉ dành riêng cho các bậc thánh hoặc tu sỹ?

Nó là một pháp môn có liên hệ trực tiếp đến những vấn đề trong đời sống hằng ngày, và có thể áp dụng ngay vào cuộc sống của chính chúng ta. Thiền không phải là để dành riêng cho một “thế giới khác”.

7. Thiền tập là sự trốn tránh thực tại?

Thiền quán là một phương pháp có mục đích duy nhất là tiếp xúc với thực tại, trải nghiệm cuộc sống đúng thật như nó đang hiện hữu, và ứng xử một cách chính xác với những gì ta thấy. Thiền quán là học cách tự nhìn lại cho thật chính xác, thấy được những gì đang thật sự có mặt và chấp nhận chúng. Và chỉ từ đó ta mới có thể chuyển hóa được chúng mà thôi.

Mục đích của một thiền sinh là làm sao để loại được những tham lam, sân hận, thành kiến và ghét bỏ ra khỏi tâm ý của mình, cũng như thái độ vô tình của ta. Loại bỏ những chướng ngại ngăn trở lòng từ bi và tình thương của ta đối với mọi người chung quanh vì nếu những chướng ngại đó tồn tại thì bất cứ những việc làm tốt lành nào của ta cũng sẽ chỉ là một sự biểu lộ của tự ngã mà thôi, và nó sẽ không mang lại một ích lợi lâu dài nào. Chuyển hóa hoàn toàn lòng ích kỷ của mình, đó có phải là một hành động ích kỷ?

8. Thiền là ngồi nghĩ đến những ý tưởng cao thượng?

Thiền quán là một sự thực tập việc ý thức rõ ràng về những gì đang có mặt, cho dù đó là một chân lý tuyệt vời hay chỉ là một cọng rác nhỏ. Cái gì có mặt thì biết là nó có mặt.

9. Sau vài tuần thiền tập, mọi khó khăn sẽ biến mất?

Rất tiếc, thiền tập không phải là một thứ thần dược nhanh chóng trừ được tất cả mọi căn bệnh. Tuy bạn có thể thấy được những thay đổi ngay từ bước đầu, nhưng những hiệu quả sâu sắc sẽ phải cần đến nhiều năm dài. Đó cũng cách cấu thành của cả vũ trụ này. Không một điều gì có giá trị lại có thể đạt được một cách nhanh chóng!

(Trích "Bước đầu thiền quán")